İstanbul, 3 Şubat (DHA) – Makina İmalatçıları Birliği (MİB) Başkanı Sevda Kayhan Yılmaz, Türkiye’nin 2023 hedefine ulaşabilmesi için Makina İmalat Sektörü’nün stratejik yatırım alanı olarak değerlendirilmesi ve pozitif ayrımcılık yapılması icap ettiğini söylemiş oldu.
Yerli imalat makina ve teçhizat kullanımının özendirilmesini isteyen Yılmaz, “2023 yılı hedeflerine ulaşabilmemiz için bu isteklerimizin yerine getirilmesini bekliyoruz” dedi.
MİB’in yayınladığı “Yatırım Teşviklerinde Güncel Durum ve Beklentiler” adlı raporla ilgili olarak DHA’ya konuşan Sevda Kayhan Yılmaz, raporun eleştiri değil sektöre yol gösteren bir pusula olarak anlaşılması icap ettiğini söylemiş oldu. “Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin en mühim göstergelerinden biri imalat sektörlerinin büyüklüğüdür” diyen Yılmaz, Türkiye’nin imalat sanayiini koruyup geliştirebildiği seviyede büyümeye devam edebileceğine dikkat çekti.
Raporun, sektörün durumunu ortaya koymak ve 2023 hedefiyle uzaklığını belirleyebilmek için 2012’nin ikinci yarısından 2015’in ilk yarısına kadar olan gelişimini ele aldığını vurgulayan Yılmaz, şunları söylemiş oldu:
“2023 yılı ihracat hedeflerinde, makina imalat sektörü için belirlenen, 100 milyar dolara karşılık gelen yüzde 20’lik hisse, yatırım oranları göz önünde bulundurulduğunda oldukça düşündürücü olup, makina imalat, öteki sektörler ile aynı şartlarda düşünülmemelidir. Bulunmuş olduğu durum, verilen ehemmiyet ve verilecek desteklerin niteliği yeniden gözden geçirilmelidir.”
Makina imalat yatırımlarının stratejik yatırım olduğuna değinen Yılmaz, gelişmiş ülke konumuna ulaşmak için, makina imalat yatırımlarına pozitif ayrımcılık uygulanması gerektiğine işaret etti ve ekledi:
“Makina İmalat sektörünün, imalat yatırımları içindeki oranı yüzde 5,14 ve öteki tüm yatırımlar içindeki oranı ise yüzde 2’dir. Ar-Ge yoğunluğuna dayalı yüksek teknolojili imalat yatırımlarının oranı daha çok olmalıdır. Yüksek hızla gelişen teknolojinin oranı yüzde 1,5’tur. Bu oranın arttırılmasına yönelik teşvikler uygulanmalıdır.”
“Türkiye’de İmalat Sektörü yeterince ilgi görmüyor”
DHA’nın raporla ilgili sorularını yanıtlayan Sevda Kayhan Yılmaz’ın raporla ilgili satır başları şu şekilde:
– Stratejik ve büyük ölçekli yatırımlar, toplam yatırımların yalnız yüzde 15’ini oluşturuyor.
– Makina İmalat yatırımları da stratejik yatırım olarak algılanmalı ve almış olduğu destek miktarları buna gore düzenlenmelidir.
– Kısa vadeli yatırım dönemleri yatırımcının, yatırımı beklemeye almasına sebep oluyor, ortaklık yapısı kurulabilmesini engelliyor.
– Bilgili yatırımcı, kısa vade sebebiyle beklemeye geçerken bilinçsiz yatırımlar görülüyor.
– Yatırımların sürekliliğinin sağlanması için kısa vadeli (2 senelik) planlardan ziyade, destek oranları ve kriterleri, projeye bağlı olarak değişmelidir.
– Yatırım teşviklerine ilişik avantajlar vakit sınırlamasına doğal olarak olmamalı ve devamlı olarak değiştirilmemelidir.
– Sıhhatli yatırım kararları için süre kısıtlaması olmamalıdır.
– Teknoloji tabanlı imalatta bölge ayrımı gözetilmemelidir.
– İmalat yatırımları teşvik edilirken, nihai ürünün kilogram fiyatı üstünden belirlenecek teknolojik yatırımlara kademeli olarak daha çok destek verilmesi gündeme gelmeli ve mevzuata eklenmelidir.
– Yatırımların ithalata karşı korunması yatırımcıyı teşvik edecektir.
– İthal ara ürün yada hammaddeye bağlı imalat, katma kıymet bakımından uzun solukta bir getiri sağlamayacaktır.
– Yerli imalatçının ikinci el, gümrüksüz ve KDV’siz ithalat ile rekabet etmesi beklenemez. İkinci el ithalat, kaliteli imalat ve markalaşmanın önünde engeldir.
– Yatırımlarda kullanılan yerli makina ve teçhizat bedellerinin yatırımlardaki oranının yüksekliğine gore verilecek teşvikler, kademeli olarak arttırılmalı hatta yerli makina ve teçhizata bağışlama verilerek kullanımı özendirilmelidir.
– Düşük ve orta-düşük teknolojili yatırımlarda ithal makina kullanımı sınırlandırılmalıdır.
– Yapılması ihtiyaç duyulan ikinci el düşük teknolojili yatırımlara kapı aralamak değil, devletin denetiminde yüksek teknolojiye yatırım yapmaktır.
– Bu geri dönüşü açısından daha uzun vadeye yayılsa da rekabet gücü bakımından daha kuvvetli bir imalat modeline geçişi elde edecektir.
– Meydana getirilen yatırımların da ithalata karşı korunması yatırımcıyı daha fazlaca teşvik edecektir.
– Yatırımlarda karşımıza çıkan en büyük sorunlardan biri yatırımların büyük çoğunluğunun, düşük ve orta düşük teknolojili imalata yapılmasıdır.
– İmalat yatırımlarının yüzde 59’una yakın kısmı orta-düşük ve düşük teknolojilidir. Montaj ve düşük teknolojili yatırımlardan ziyade nitelikli imalata yönelik yaklaşım teşvik edilmelidir.
– Yeni teknolojili, otomasyon oranı yüksek imalat hatları karşısında rekabet enerjisini yitirmiş, düşük teknolojiye gereksinim duyan hatlar yada tesisler “emek yoğun” sistemler ile yalnız istihdam yaratma amaçlı olarak ülkemize getirilmektedir.
– Ülkemizdeki ucuz işgücünün yardımı ile bölgesel avantajlardan yararlanılarak meydana getirilen yatırımlar, uzun solukta yüksek teknolojili yatırımların önünde ayakta kalamayacak ve yerli ulusal teknoloji katma kıymet gelişimine de katkı sağlayamayacaktır.
– Devletimizde imalatı bulunmayan düşük teknolojilerin, öteki ülkeler ile ucuz işgücü avantajıyla fiyat rekabeti göz önüne alınarak stratejik yada büyük ölçekli yatırım sayılması, iş hacmi yaratması açısından mühim olacaktır. Sadece, daha ucuz işgücü ile çalışan öteki ülkelerin yapacağı yatırımlar sonucunda, ülkemiz uzun solukta kaybetmeye mahkûm olacaktır.
– Düşük teknolojili yatırımlardan imalat yatırımları içinde mümkün olduğunca uzak durulmalı, bunlar mümkünse teşvikli yatırım uygulamalarının haricinde bırakılmalıdır.
– Yaşananı otomobil örneğiyle anlatmak gerekirse, Türkiye otomobil üretmeye soyunurken adeta ikinci el ithal otomobillerle doldurulmamalıdır.
– Rekabet enerjisini yitirecek Avrupalı makina imalatçısını, devletimizde imalat hayata geçirmeye ikna etmek önemlidir. Yatırımcının, imalatı olmayan mevzularda yeni yatırıma yönlendirilmesi önümüzdeki süreçte beklentilerimiz arasındadır. Yatırımcılar devletimizde imalatı olmayan ürünlere yönlendirilmeli ve daha sonrasında ise korunmalıdır.
– Bilhassa Avrupa’da bulunan, işçi maliyetleri yüzünden rekabet mevzusunda dünyanın geri kalanında büyük sıkıntılar yaşayan makina imalatçılarını ülkemize çekmek için fazladan bir çaba sarf edilmesi, dünyanın en büyük ihracatçılarını devletimizde yatırım yapmaları yönünde ikna etmek için ise hususi şartlar sunulması gerekecektir. Gene otomobil örneğini kullanırsak; makina imalat sektörünü, markası ne olursa olsun, dünyanın her yerinde satışı meydana getirilen otomobillere benzetmek, hata olmayacaktır.
– İmalat yeri Türkiye olsa da meydana getirilen kaliteli mamüllere, öteki ülkeler markalarını basmaktan çekinmemektedirler. Kısa ve orta vadede sektörler bu şekilde gelişirken, uzun solukta “know-how” bilgisini almış sektör, kendi markaları ile imalata yönelebilecektir. Uzun solukta, hem imalatta hem de markalaşma yönünde adımlar atılabilecektir.
– İmalat sektörünün önemi, ihracatı direkt olarak etkilemesidir. Yatırımcı, yatırımın yerine değil, niteliğine itina göstermelidir. Yatırımların hız kazanması için bölgesel ayrıma gidilmemelidir.
– Özel sektöre ilişik olmayan endüstri bölgelerindeki araziler, katma kıymetli ihracat ile belirli sayıda istihdam karşılığı yatırımcıya tahsis edilmelidir. Kurum olarak görüşümüz, devletin yada belediyelerin haiz olduğu altyapısı tamamlanmış organize endüstri bölgelerinde, yatırım için ihtiyaç duyulan alanlar belirlenmesi ve tahsis edilmesidir.
– Bu sayede, yatırımcılarımızın en büyük problemlerinden kabul edilen organize endüstri bölgelerindeki arazi fiyatlarının yüksekliğinin önüne geçilmiş olunacaktır. Kısa vadede araziye ödenecek olan yatırım payının, makinalara tahsis edilmesi ile daha yüksek katma kıymetli imalat yapılması sağlanabilecektir.
"Makine imalatını dünya destekliyor"
Son dönemde Polonya, Cenup Kore ve Tayvan benzer biçimde yıldızı parlamaya süregelen ülkelerde, imalat sektörünün korunmasının, ortak uygulama olarak dikkat çektiğine işaret eden Kayhan, bu ülkelerin başlıca uygulamalarını da şu şekilde özetledi:
– 10 senelik programlar yapılıyor.
– Yatırım için öncelikli sektörler belirleniyor. Otomotiv, elektronik ve beyaz eşya, havacılık, biyo-teknoloji, besin işleme, çağıl hizmet sektörü, araştırma ve geliştirme, yenilenebilir enerji, IT sektörü benzer biçimde.
– Her yatırım bölgesinde ofisler bulunuyor. Yatırımcıya bilgilendirme yapılıyor ve yatırımı için hizmet veriliyor.
– Devlet ajansları yurtdışı ofislerle yabancı yatırımcılara destek ve informasyon aktarıyor.
– Yabancı yatırımcılar için yatırım miktarının yüzde 40’ına kadar bağışlama veriliyor.
– Gene yabancı yatırımcılar için hususi yatırım alanları oluşturuluyor.
– Cenup Kore’de üretilen ürünlere marka olarak “Kore” kullanımı mecburi kılınıyor.
– Özel Yatırım Seçenekleri için rüzgar enerjisi makinaları imalatı, internasyonal taşımacılık ve ilgili servisler, elektrikli araçların imalatı, informasyon servisleri, mobil genişbant web hizmetleri, dijital içerik, yarı-iletken araç-gereç imalatı, biyo-teknoloji ve ilaç endüstri, elektronik cihazlar üretimi benzer biçimde ana başlıklar belirleniyor.
– Büyük yatırımlarda gerektiğinde yüzde 49’a kadar oranlarda devlet desteği kullandırılıyor.
MİB Başkanı Sevda Kayhan Yılmaz, sektörün sorunları ve çözüm önerilerini de şu şekilde sıraladı:
Mesele-1: İmalat yatırımlarının öteki yatırımlar ile benzer desteklere haiz olması.
Çözüm-1: Mevcut sistemdeki “İmalat Yatırımlarının” desteklenmesindeki mevcut altsınırlar kesinlikle kaldırılmalı ve bölgesel bazlı ayrıştırılmaya son verilmeli.
Mesele-2: Yatırımlarda kullanılacak yerli makina ve teçhizatın desteklenmemesi.
Çözüm-2: Yerli imalat makina ve teçhizat kullanımının özendirilmesi için lüzumlu yasal düzenlemeler yapılmalı. Yatırımlarda kullanılan yerli makina ve teçhizat bedellerinin yatırımlardaki oranının yüksekliğine nazaran verilecek teşvikler, kademeli olarak arttırılmalı hatta yerli makina ve teçhizata bağışlama verilerek kullanımı özendirilmeli.
Mesele-3: İmalat yatırımları için dayanak oluşturacak kriterlerin bulunmaması.
Çözüm-3: İmalat yatırımları teşvik edilirken, nihai ürünün kilogram fiyatı üstünden belirlenecek teknolojik yatırımlara kademeli olarak daha çok destek verilmesi gündeme gelmeli ve mevzuata eklenmeli. Teknoloji tabanlı olarak meydana getirilen ayrımdan ziyade, nihai ürünün kilogram fiyatı baz alınarak yatırımların teşvik seviyeleri belirlenmeli.
Mesele-4: İkinci el ithal makina ile meydana getirilen yatırımların desteklenmesi.
Çözüm-4: Mevzuat, eskimiş teknolojiyi almak için teşvik verilmesine yol açıyor. İkinci el makina ithalatına teşvik verilmemeli, mevzuatla desteklenen, KDV ve gümrük vergilerinden yararlanma avantajları kaldırılmalı.
Mesele-5: İşletmelerin, öz sermayelerinin yetersizliği sebebi ile lüzumlu yatırımı yapamaması.
Çözüm-5: – Hibeler (Kalkınma Ajansları vasıtasıyla yerli makinaya verilmeli)
Faiz indirimleri (Yatırım kredilerinin faizlerinin yarısı devlet tarafınca karşılanmalı)
Kalkınma Bankası aktive edilmeli, Eximbank etkinliğinde çalıştırılmalı, risk sermayesi (venture capital) uygulaması getirilmeli. Kalkınma Bankası, yatırımcılara yerli makina ve teçhizat kullanımı şartıyla 2 yılı geri ödemesiz, 10 yıl vadeli kredi kullandırmalı.
Mesele-6: İmalat yatırımları teşvikleri için vakit ve bölge sınırlamalı destek mekanizmalarının olması.
Çözüm-6: Yatırımların sürekliliğinin sağlanması için kısa vadeli (2 senelik) planlardan ziyade, destek oranları ve kriterleri, projeye bağlı olarak değişmeli. Teknoloji tabanlı imalatta bölge ayrımı gözetilmemeli. Yatırım teşvikleri, bilhassa ”imalat yatırımları” mevzusunda geçerli olmak suretiyle:
– Bölgesel farklılık göstermeyen,
– Teknoloji tabanlı ve teknolojik imalat icra eden,
– Nihai ürünün ilk olarak yurtiçinde kullanılmasını teşvik edici,
– Belirli bir istihdam kapasitesi yaratan ve yaratacak olan,
– Gerçekçi ihracat hedeflerinin konulduğu,
– Dışa bağımlılığımızı azaltacak mevzularda verilmelidir.
(lı)
DHA
Haber Kaynağı: Sözcü
Makina imalatçıları “pozitif ayrımcılık” istiyor
0 yorum:
Yorum Gönder