Petrol fiyatlarındaki tarihi düşüşe rağmen pompa satış fiyatlarına tam yansımadığını ileten CHP İstahbul Milletvekili Umut Oran, Başbakan Ahmet Davutoğluna yaptığı çağrı ile fiyatların benzinde 3.3′e motorinde ise 2.9 liraya inmesi gerektiğini bildirdi.
“Petrolde son beş ayda yaşanan yüzde 35’lik düşüşü neden Türkiye’ye yansıtmıyorsun? Benzin 3.3 TL’ye, motorin 2.9 TL’ye çekilmeli” diyen CHP’li Oran açıklamasının devamında ” Bu ayarlama şehir içi toplu taşıma ücretlerine yansıtılmalıdır. Kent içi ulaşımda yüzde 18 olan KDV de yüzde 1’e indirilmelidir. Toplu taşıma ücretleri yüzde 25-30 düşürülmeli; Ankara’da tam otobüs bileti 1.5 TL’ye, öğrenci 1 TL’ye çekilmeli.
Akaryakıt zamlarına sürekli dünya petrol fiyatlarındaki artışı gerekçe gösteren hükümet, ham petrolde son beş ayda yaşanan sert düşüşü ise benzin, motorin gibi ekonomide temel girdi olan ve vatandaşın cebini yakan ürünlere yansıtmaktan kaçıyor.
IŞİD’in Musul’u ele geçirdiği haberleriyle yükseliş trendine girerek 19 Haziran 2014’te 116 dolara kadar çıkan Brent petrolün varil fiyatı, Temmuz’dan bu yana devam eden düşüşle 26 Kasım itibariyle 75 dolara kadar indi. Buna göre ham petrol beş ayda yüzde 35 ucuzladı. Varilde 41 dolar düşüş gösteren petrol fiyatı, böylece son dört yılın da en düşük düzeyi gördü. Türkiye yılda yaklaşık 18.5 milyon varil ham petrol ithal edip karşılığında 16 milyar dolar dolayında ödeme yapıyor. Petrolün varil fiyatındaki her 1 dolarlık düşüş, ithal ham petrole ödenen faturanın günde 375 bin dolar ve yılda 15.4 milyon dolar azalması demek… Varilde 41 dolarlık ucuzlama ise faturanın günlük bazda 137 milyon dolar; yıllık bazda 5.6 milyar dolar hafiflemesi anlamına geliyor.
1 LİTRE BENZİN 3.3 TL’YE İNMELİ
Petrol fiyatlarındaki bu hızlı düşüş sürecinde benzin ve diğer petrol ürünlerinin fiyatları ise pek değişmedi. Ham petrol fiyatındaki düşüşün akaryakıtta “ürün fiyatlarına” yansıması son derece sınırlı kaldığı gibi; ağırlığı oynak vergilerin oluşturduğu fiyat yapısındaki çarpıklık yüzünden bu gelişme pompa fiyatına neredeyse hiç yansımıyor.
Temmuz 2014 itibariyle 1 litre benzinin 1.65 TL olan rafineri çıkış fiyatı; Ekim 2014 itibariyle yüzde 14.5 düşüşle 1.41 TL’ye indi. Ancak benzinin fiyat oluşumu içinde yer alan vergi ve paylar aynı kaldığı ya da artırıldığı için pompa fiyatındaki düşüş çok daha düşük kaldı. 1 litre benzinin Temmuzda 5.05 TL olan pompa fiyatı, Ekim’de 4.81 TL ile sadece yüzde 4.8 düşmüş oldu. Temmuz’daki 4.40 TL’lik düzeyinden, Ekim’de 4.26 TL’ye gerileyen 1 litre motorinde ise bu dönemde pompada sadece yüzde 3.2 ucuzlama yaşandı.
VERGİ YÜZÜNDEN İNDİRİM POMPAYA YANSIMIYOR
Ekim 2014 itibariyle benzinde 4,81 TL/lt olan nihai fiyatın sadece yüzde 29.3’ünü ürün maliyeti oluşturuyor, fiyatın yüzde 61’le büyük kısmı ise vergiden oluşuyor, piyasada faaliyet gösteren şirketlerin brüt kar marjı da yüzde 10 dolayında. Ham petrolde ucuzlama yaşansa bile, sürekli “ayarlanan” yüksek maktu ve nispi vergiler nedeniyle akaryakıtta ucuzlama hayal olarak kalıyor.
Petrol fiyatındaki yüzde 35’lik düşüş ürün fiyatına birebir yansısaydı 1 litre benzinin rafineri çıkış fiyatı 1.07 TL’ye inecekti. Bu düşüş, fiyat oluşumundaki diğer unsurlara da aynen yansıtılmış olsaydı 1 litre benzinin pompa fiyatı 3.3 TL dolayına inecekti. Petroldeki yüzde 35’lik ucuzlama birebir yansısaydı motorinin litre fiyatı 2.9 TL’ye kadar düşecekti.
Haber Kaynağı: Rahatsız
0 yorum:
Yorum Gönder